محافظ برق و کاربردهای آن

لوازم الکترونیکی همواره در معرض آسیب‌هایی هستند که ممکن است در اثر نوسانات برق شهری به وجود آیند. امروزه با توجه به شرایط اقتصادی، هزینه‌های لازم برای تعویض و نگهداری لوازم الکترونیکی بالا است، اما چگونه می‌توان از لوازم الکترونیکی در مقابل چنین خساراتی که ناخواسته پیش می‌آیند، محافظت کرد؟ یکی از تجهیزاتی که از وسایل برقی در مقابل آسیب‌های ناشی از نوسانات برقی محافظت می‌کند، محافظ برقی دیواری است. مهندسین برق همواره توصیه می‌کنند که برای دستگاه‌های برقی ارزشمند حتماً از محافظ برق استفاده کنیم، اما محافظ برق چه کاربردهایی دارد؟ آیا استفاده از محافظ برق برای همه لوازم برقی ضروری است؟ در این مطلب قصد داریم به بررسی کاربردهای مختلف محافظ برق و جزئیات آن بپردازیم.

محافظ برق چیست؟

مطمئناً همه ما در طول زندگی خود با سوختن و یا آسیب دیدن وسایل برقی از لامپ اتاق خود گرفته تا یخچال آشپزخانه مواجه شده‌ایم. یکی از دلایلی که ممکن است موجب سوختن لوازم برقی بزرگ و کوچک شود، نوسان برق است. نوسان برق گاهی اثر واضحی نداشته و گاهی به صورت ناگهانی رخ داده و حتی پممکن است موجب آتش‌سوزی شود. لوازم برقی که در منزل یا محل کار خود استفاده می‌کنید، تابع شاخصه‌های استانداردی هستند که در سراسر کشور تعریف شده‌اند.

هر کدام از وسایل برقی که استفاده می‌کنید، برای جریان و فرکانس استانداردی طراحی و تولید شده‌اند. زمانی که یک نوسان برق رخ می‌دهد و افزایش یا کاهش نسبت به حالت استاندارد اتفاق می‌افتد، این نوسان به دلیل عدم وجود محافظ برق ممکن است به وسیله‌های الکترونیکی آسیب جدی وارد کند. یک محافظ برق دیواری بین جریان برق ورودی به خانه و وسیله برق مورد استفاده نصب می‌شود. در شرایطی که نوسان الکتریکی رخ می‌دهد، جریان برق را قطع کرده و مانع از تاثیر نوسانات برق روی دستگاه الکترونیکی می‌شود. به این ترتیب وسیله‌های برقی ما در برابر چنین شوک‌های الکتریکی سالم می‌مانند.

انواع محافظ برق کدامند؟

امروزه خرید محافظ برق به دلیل کاربردهای فراوان آن به منظور محافظت از ابزار و لوازم برقی در برابر شوک‌های الکتریکی و نوسانات برق شهری افزایش پیدا کرده است. محافظ برق ممکن است انواع مختلفی داشته باشد. هر یک از انواع محافظ برق متناسب با کاربرد آن (محافظ برق کولر، محافظ برق یخچال و ..) دارای توان متفاوتی هستند. برندهای مختلفی امروزه محافظ برق تولید می‌کنند که ممکن است تعداد پریزها، دامنه، قطع توان، زمان تاخیر اولیه و … در آن‌ها تفاوت‌هایی داشته باشند. قبل از خرید محافظ برق حتماً به نیاز و مصرف خود توجه کرده و سپس آن را تهیه کنید.

موارد استفاده از محافظ برق

محافظ برق بعد از کنتور

یکی از موارد استفاده محافظ برق، نصب آن بعد از کنتور به منظور محافظت از برق در مقابل افزایش فشار برق است. همواره برق از بخش‌هایی که انرژی پتانسیل الکتریکی بالایی دارند، به بخش‌هایی که انرژی پتانسیل پایینی دارند انتقال می‌یابد. در واقع می‌توان گفت در طول سیم، برق از جاهایی با انرژی زیاد به بخش‌های دیگر می‌رود و مسیر انرژی این‌گونه مشخص می‌شود. زمانی که ولتاژ به میزان حداقل ۳ نانو ثانیه بیشتر از حد مجاز باشد و یا ولتاژ سیم افزایش یابد، به دلیل اختلاف انرژی پتانسیل الکتریکی که در بین دو سر سیم ایجاد شده و افزایش می‌یابد، موج ایجاد می‌شود. در این زمان سیم داغ کرده و احتمال سوختن آن وجود دارد. اینجاست که محافظ برق به کمک می‌آید. محافظ برق در چنین شرایطی ولتاژ اضافی را تشخیص داده و برق اضافی را  برای جلوگیری از  خسارت به زمین منتقل می‌کند. محافظ برقی حتی می‌تواند روی تابلو برق ساختمانی نصب گردد و از کل سیستم محافظت کند.

حفاظت از لوازم برقی

 امروز هزینه‌های بالای تعویض و نگهداری لوازم برقی مختلف موجب توجه بیشتر به نکات نگهداری از آن‌ها شده است. مطمئنا هزینه لازم برای تهیه یک محافظ برق نسبت به هزینه‌های مورد نیاز برای تعمیر و یا تعویض وسایل برقی  بسیار کم است. به ویژه زمانی که بدانید لوازم برقی شما با استفاده از یک محافظ برقی دیواری در برابر نوسانات برق شهری سالم باقی خواهند ماند. مطمئناً برای شما یا آشنایانتان تاکنون پیش آمده است که یک دستگاه برقی را تهیه کنید، به برق وصل کنید و پس از مدتی متوجه مشکلی در عملکرد آن شوید. این موضوع به ویژه زمانی که دستگاه حساس و گران‌قیمت باشد، به یک معضل برای همه ما تبدیل می‌شود.

با این حساب متوجه می‌شویم که محافظ برق برای محافظت از لوازم برقی ارزشمند بسیار لازم و ضروری است، اما ممکن است سوالاتی برای شما پیش آید؛ از جمله اینکه آیا آباژور اتاق خواب ما یا تلویزیون و یخچال آشپزخانه به محافظ برق نیاز دارند؟ توجه کنید برای دستگاه‌های برقی همانند آباژور یا چراغ خواب نیازی به استفاده از محافظ برقی نیست؛ زیرا چنین وسایل‌برقی اولاً قیمت چندان بالایی ندارند و ثانیاً اینکه نوسان برق در نهایت لامپ آن‌ها را می‌سوزاند و هزینه‌های نگهداری آن نیز چندان زیاد نخواهد بود، اما وسیله‌های برقی وجود دارند که قیمت بالایی داشته و قطعات حساسی دارند که در برابر نوسان برق ممکن است آسیب دیده و هزینه‌های قابل توجهی را به ما اعمال کند. وسیله‌های برقی چون تلویزیون و کامپیوتر که استفاده از محافظ برق دیواری در آن‌ها ضرورت دارد. در مواردی با نصب محافظ برق روی تابلو برق می‌توانیم از کل سیستم برقی ساختمان نیز محافظت کنیم.

مرتب شدن سیم‌ها و لوازم

 از دیگر دلایل و کاربردهای استفاده از محافظ برق مرتب شدن و سازماندهی سیم‌ها است. یک محافظ برق دیواری مناسب، شما را از داشتن یک پریز مختص هر یک از لوازم برقی بی‌نیاز می‌کند. شما می‌توانید با داشتن یک محافظ برق دیواری از چندین دستگاه برقی در برابر نوسانات برقی محافظت نمایید.

 نکته پایانی

 همه ما با محافظ برق آشنایی داریم اما شاید استفاده از آن را تا زمانی که یکی از وسایل و لوازم برقی ما در اثر نوسانات برقی دچار اختلال شود و هزینه‌های قابل توجهی را برای تعویض و تعمیر ایجاد کند، ضروری نداریم. برخی از دستگاه‌های برقی قطعات حساسی دارند که در اثر کوچک‌ترین تغییر ولتاژ برقی به راحتی می‌سوزد. برخی از دستگاه‌های برقی نیز گران قیمت و ارزشمند هستند. در صورتی که می‌خواهید از وسیله‌های برقی خود در برابر نوسانات برق شهری که به یکباره و ناگهانی رخ می‌دهند، محافظت نمایید استفاده از محافظ برق بهترین راه حل است.

منبع